Op de vraag waarom hij bij mij aan de tafel zit en via school door zijn ouders is aangemeld voor een onderzoek heeft Maikel van 14  geen antwoord. Ze zullen het dan wel nodig hebben gevonden op school denkt hij want hij doet immers altijd alles verkeerd en aan zijn ouders heeft hij dan niets; die zijn het toch met school eens. Hij wordt er nog wel eens uitgestuurd, klopt, maar dat kan iedereen gebeuren. Bovendien vindt hij het vaak niet eerlijk als hij er uit moet want hij is nooit de enige die de regels overtreedt. Hij houdt het er maar op dat hij een slechte naam heeft op school en daarom altijd meteen aan de beurt is. De informatie die zijn school over hem heeft ingeleverd laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Maikel wordt dagelijks uit lessen verwijderd, omdat hij afspraken niet nakomt, spullen niet bij zich heeft, huiswerk niet af heeft en vooral omdat hij tijdens de les een voortdurende bron van onrust is. Hij ziet en hoort alles, reageert overal op en wacht nooit op zijn beurt. Het verhaal eindigt dan ook met de noodkreet “Zo kan het niet langer” en daar sluiten zijn ouders zich volmondig bij aan.

Ze begrijpen best dat een puber lastig kan zijn, maar het lijkt alsof Maikel als puber is geboren. Hij deed alles, durfde alles, was zelden moe en  toonde zich een creatieve doorzetter in al wat niet is toegestaan. Zijn ouders hadden en hebben de grootste moeite om de ingestelde regels te handhaven en enige huiselijke gezelligheid te bewaren. Een ochtend lang doet Maikel zijn best om alle opdrachten voor het onderzoek uit te voeren: vragen beantwoorden, puzzels oplossen, stripverhaaltjes aanvullen en al werkend ontdooit hij gelukkig ook wat. Mij valt intussen op hoe haastig en chaotisch Maikel te werk gaat en hoe slecht hij zijn eigen prestaties kan inschatten. Als enkele weken later alle materiaal verwerkt is volgt de diagnose; Maikel is een jongen met een aandachtstekort stoornis, ook wel ADHD genoemd. Hij neemt alles wat hij ziet en hoort in zich op maar kan dit niet zo organiseren dat hij overzicht heeft over het totaal. Hij leeft dus in een soort chaos waarin hij steeds weer de weg kwijt is. Bovendien mist hij de mogelijkheid om zijn gedrag aan te passen aan zijn omgeving, door op tijd bij te sturen of te remmen. Zelf merkt hij niet dat hij zich anders gedraagt dan anderen, maar hij merkt wel dat hij regelmatig gestraft wordt, waardoor hij het gevoel krijgt dat ze hem altijd moeten hebben.

Zowel met zijn klassedocent op school als met zijn ouders bespreek ik mogelijkheden om de omgeving duidelijker te ordenen. Vaste volgordes, gewoontes, regels en schriftelijke informatie geven Maikel rust en duidelijkheid. Maikel zelf help ik door hem te leren sturen en remmen, waarbij we als er onvoldoende vooruitgang geboekt wordt tijdelijk steun zullen zoeken bij het middel Ritalin. Omdat dit middel niet echt genezend werkt -ADHD heb je en hou je- en er de nodige bijwerkingen kunnen optreden besluit ik samen met Maikel en zijn ouders om hier slechts in uiterste noodzaak gebruik van te maken. Voorlopig putten alle betrokkenen voldoende moed uit een zorgvuldig gestelde diagnose en een plan van aanpak, want aan ADHD werk je samen.

Gerien van der Stam
GZ-psycholoog